AB Çerez Pencerelerini Tarihe Karıştırmaya Hazırlanıyor: İnternetin En Rahatsız Edici Sorunu Son Bulabilir

Avrupa Birliği, internet kullanıcılarının yıllardır yakındığı çerez izin pencerelerini (cookie banner) kökten değiştirecek kapsamlı bir düzenleme paketini tamamlamak üzere. Yeni plan, hem kullanıcı deneyimini sadeleştirmeyi hem de web sitelerinin üzerindeki yasal yükü azaltmayı hedefliyor. Eğer teklif kabul edilirse, “Bu site çerez kullanır” uyarıları internet tarihine karışabilir.

Amaç: Çerez Yorgunluğunu Bitirmek​

Avrupalı kullanıcılar her siteye girişte aynı soruyla karşılaşıyor: “Çerezleri kabul ediyor musunuz?” Bu küçük pencere, kullanıcıları hem bezdiriyor hem de çoğu zaman onları düşünmeden “kabul et”e yönlendiriyor. AB, bu durumun veri koruma amacına da zarar verdiğini belirtiyor.


Yeni teklif şu temel değişiklikleri getiriyor:

• Tek tıkla kabul/red butonu: Kullanıcı bir defa seçim yapacak, en az 6 ay boyunca tekrar sorulmayacak.
• Tarayıcı üzerinden toplu yönetim: Uzun vadede Chrome, Firefox veya Edge gibi tarayıcılara bir “çerez tercihleri profili” eklenecek. Kullanıcı bir kez ayarlayıp tüm web’de geçerli kılabilecek.
• Bazı çerezlerde izin zorunluluğu kalkacak: Ziyaret sayacı veya basit işlevsel çerezleme gibi “zararsız” kategorilerde izin gerekmeyebilir.
• İhlal eden sitelere sert cezalar: Web siteleri kuralları ihlal ederse gelirlerinin %4’üne kadar ceza alabilecek.

Eleştiriler: Gizlilik İçin Geri Adım mı?​

Düzenleme, sadeleşme amacı taşısa da dijital hak savunucuları endişeli. Özellikle şu iki konuda karşı çıkılıyor:

• “Meşru menfaat” adı altında daha fazla izleme yapılabileceği,
• Kullanıcının dikkatinin azalmasıyla şirketlerin daha fazla veri toplayabileceği.

Her ne kadar düzenleme AB için hazırlanmış olsa da, Türkiye’deki internet kullanıcıları ve şirketler için önemli yan etkiler doğurabilir.

1. Türkiye’deki sitelerin büyük kısmı AB kullanıcılarına hizmet veriyor.
   Bu nedenle AB standartları, dolaylı olarak Türkiye’deki web sitelerinde de uygulanmak zorunda kalacak.
2. KVKK’nın çerez politikası AB’ye benzer bir yapıda olduğu için
   Türkiye’nin de benzer bir sadeleştirme gündeme alması mümkün. Özellikle ziyaretçilerin şikâyet ettiği agresif çerez duvarları (cookie wall) daha yumuşak hâle gelebilir.
3. Tarayıcı tabanlı çerez tercihleri Türkiye’de de büyük fark yaratır.
   Kullanıcılar her girdikleri sitede tekrar izin vermek zorunda kalmaz; bu hem hız hem gizlilik açısından avantaj sağlar.
4. E-ticaret ve medya siteleri için uyum maliyetleri düşebilir.
   Türkiye’deki şirketler her siteye ayrı çerez yönetim paneli kurmak zorunda kalmayacak. Bu da özellikle küçük işletmeler için önemli bir rahatlama sağlar.

İnternet Kullanımında Yeni Bir Dönem Başlayabilir​

AB’nin bu girişimi yalnızca Avrupa’da değil, küresel ölçekte yankı uyandırabilir. Çerez pencerelerinin tarih olması, interneti daha temiz ve daha hızlı bir deneyim hâline getirebilir. Ancak düzenlemenin gizlilik açısından bazı riskler taşıdığı da açık; bu nedenle nihai metnin nasıl olacağı kritik önem taşıyor.


Türkiye açısından bakıldığında, bu dönüşüm hem kullanıcı deneyimini iyileştirebilir hem de şirketlerin uyum yükünü azaltabilir. Eğer AB modeli başarılı olursa, KVKK benzer bir reform adımı atabilir ve Türkiye’deki çerez karmaşası da son bulabilir.